Bu makale Yuval Eylon ve David Heyd’in “Dalkavukluk, Felsefe ve Fenomenolojik Araştırma Dergisi, cilt 77, sayı 3, sayfa 685-704, 2008” adlı İngilizce makalesinden, şahsım tarafından çevrilmiştir. Elbette, kısmi bölümlerini bu yazıya koydum.
Malumunuz, dalkavukluk konusunda düşüncelerimi Sabithaber’de daha önce paylaştım. Galiba, paylaşmaya da devam edeceğim. Bu konuda uzun zamandır bir şeyler okuyorum, yani özel olarak ilgimi çekiyor. İlgimi çekmesinin en önemli nedeni; yaşadığım toplumda dalkavukluk eylemi konusunda tecrübeli olmak istememdir.
“Dalkavukların ortak bir karakter özelliği vardır, ancak birazdan göreceğimiz gibi bunu ifade etmek kolay değildir. Dalkavukluk, genel bir psikolojik eğilim olan kölelikten farklıdır çünkü dalkavukluk yapan kişi, dürüst bir iltifat veriyormuş gibi görünmek zorundadır. Ahlaki bir kişilik kusuru olan pohpohlama, doğal olarak ahlaksızlık kategorisine girer. Dalkavukluk gibi dalkavukluk da maddi veya psikolojik olarak aşağılık durumundan yapılır. Ancak iltifatın aksine dalkavukluk zorunlu olarak samimiyetsizdir. Ve kölelikte olmadığı gibi dalkavuk, hiyerarşik ilişkiyi kabul etmek yerine bir dereceye kadar kırmak ister. Aristoteles, biraz yapay bir şekilde (kendisinin de kabul ettiği gibi), kendi erdem modelini dalkavukluğa uygulamaya çalışır ve bunun genel olarak toplumsal ilişkiler alanına ve özel olarak da yaşam işindeki hoşa ait olduğunu öne sürer:
‘Doğru yolda hoş olan kişi dost canlısıdır ve orta yollu kişi dost canlısıdır; aşırıya kaçan kişi ise bir amacı yoksa dalkavuk, kendi çıkarını hedefliyorsa dalkavuktur; her durumda eksik kalan ve nahoş olan kişi ise kavgacı ve asık suratlı bir kişidir.’
Birinci tip dalkavuk, dalkavukluğun (muhtemelen) kendisine karşı getireceği olumlu tutumun bir sonucu olarak belirli bir iyilik veya kişisel çıkar elde etmeyi amaçlayan bir tutumla hareket eder. Bunun açık bir örneği siyasetteki pohpohlamadır. Manipülatif dalkavukluk, inceliğin aynadaki yansıması gibidir. İncelik, muhatabın utanmasını önlemek amacıyla bazı şeyleri söylenmeden bırakma sanatıdır. Dalkavukluk, söylenmemesi gereken şeyleri söylemektir. Her ikisi de toplumsal ilişkileri yumuşatmanın yollarıdır; ancak incelik, diğerine saygıyı hedef edinen içe dönük bir kısıtlama erdemidir; dalkavukluk ise dışa dönük bir aldatmacanın kusurudur. Hem incelikli kişi hem de dalkavuk, muhatabın kendi imajı ve onuruna duyarlıdır, ancak biri buna saygı duyarken diğeri onu yönlendirir.
İkinci tip dalkavukluk psikolojik olarak daha karmaşıktır. Hiyerarşide üste yer almak, kısmen üstesinden gelmek için kişisel ilişkiler yaratma girişimindedir. Manipülatif türden farklı olarak, kısmen samimidir ve ‘maddi’ çıkar aramaz, yalnızca kişisel ilgi ve takdir bekler.”
İki tip dalkavukluk tarzını kıyaslamayı sizlere bırakıyorum.
